Крыху аб міфалогіі

Да нядаўняга часу беларускай міфалогіяй пагарджалі. Бясспрэчна, існавала шмат прычын і цяжкасцей, якія перашкаджалі гісторыкам заняцца гэтай праблемай, але тэма заслугоўвае больш уважлівага вывучэння. Мы будзем здольны зразумець ментальнасць старажытных жыхароў Беларусі толькі тады, калі будзем ведаць сэнс шматлікіх старажытных беларускіх рэлігійных звычаяў. Як выглядае беларуская русалка? Чаму без дамавіка хата стаяць не будзе? Што пагражае адзінокім мужчынам ў лесе? Дзе жыве кікімара? На ўсе гэтыя пытанні можна атрымаць адказ, калі зацікавіцца гэтай тэмай.

Белбог (Белабог, Бялун і інш.)

Можна спытаць, хто быў галоўным богам беларускіх плямён у той перыяд, калі развівалася міфалогія. Некаторыя вучоныя памылкова думалі, што ім быў Пярун, хоць цяпер гэта палажэнне абвяргаецца. На самай справе беларускія плямёны ўшаноўвалі як вышэйшае бажаство Белбога, якога яшчэ называлі Бялун, або Бог неба. Паколькі ён лічыўся прабацькам усіх іншых багоў, дык быў больш вядомы як Дзед.

Пярун

Пярун - бог грому, вайны і мужчынскай доблесці, быў вядомым богам сярод ваяўнічых славянскіх плямён. Тым, да каго Пярун ставіўся добразычліва, ён дараваў перамогу ў баі. Сам жа ён перамог свайго злога брата Чарнабога. Беларускі фальклор апісвае Перуна як істоту вялікага росту, з чорнымі валасамі і залатой барадой, якая трымае ў руках два вялікія камяні ад жорнаў, б'е імі адзін аб адзін - магчыма, для таго, каб выклікаць гром.

Зюзя

Зюзя быў жахлівым богам зімы. У народных творах расказваецца аб ім як пачварным старым з доўгай сівой барадой. Ён ходзіць, апрануты ў белы доўгі кажух, босы і без шапкі, трымаючы ў руцэ жалезны посах або жазло. Разгневаны, ён стукаў па ствалах дрэў сваім посахам, збіваючы снег і лёд, прымушаў зіму накрыць халоднай посцілкай зямлю.

Ярыла

Ярыла стаў богам палёў, урадлівасці, доблесці і кахання. Яго нашы продкі ўяўлялі як прыгожага юнака ў белым плашчы і з вянком кветак на галаве. Ён ездзіў вярхом на белым кані з калоссем у руках.